Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Filozofia przyrody F-FLZ.174
Wykład (W) Semestr letni 2022/2023

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzamin
Sposób weryfikacji efektów kształcenia: 1 - egzamin pisemny
Zna historyczny rozwój filozofii przyrody, główne jej koncepcje i relacje filozofii przyrody do nauk przyrodniczych.
K_W01, K_W04, P7U_W, P75_WG
2 - egzamin pisemny
Zna i rozumie w pogłębionym stopniu terminologię z zakresu filozofii przyrody i potrafi ją stosować ze zrozumieniem.
K_W03, K_U03, P7U_W, P75_WG
3 - egzamin pisemny
Zna i rozumie w pogłębionym stopniu podstawowe spory w filozofii przyrody, metody ich rozstrzygania oraz znaczenie rezultatów nauk przyrodniczych dla formułowanych tez filozoficznych.
K_W07, P7U_W, P75_WG
4
Potrafi sformułować i krytycznie przeanalizować wybrane problemy filozofii przyrody i nauk przyrodniczych.
K_U01, P7U_U, P75_UW
5 - egzamin pisemny i praca pisemna
Potrafi samodzielnie napisać pracę naukową z filozofii przyrody wykorzystując wyselekcjonowane i przeanalizowane krytycznie informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych.
K_U07, K_U02, P7U_U, P75_UW, P75_UK
6 - aktywność na zajęciach
Jest gotów do krytycznej oceny własnej wiedzy z dziedziny nauk przyrodniczych, jej ciągłej aktualizacji i śledzenia najnowszych osiągnięć naukowych.
K_K01, P7U_K, P7S_KK



Uwagi: Student powinien mieć dostęp do aplikacji MS Teams lub platformy Wirtualny Kampus oraz posiadać urządzenie, które umożliwia aktywne uczestnictwo w zajęciach zdalnych w czasie synchronicznym.
Literatura:

M. Heller, Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Kraków 2006

M. Heller, T. Pabjan, Elementy filozofii przyrody, Tarnów 2007

A. Łukasik, Filozofia atomizmu. Atomistyczny model świata w filozofii przyrody, fizyce klasycznej i współczesnej a problem elementarności, Lublin 2006

A. Łukasik, Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej, Lublin 2017

J. Such, M. Sczesniak, A. Szczuciński, Filozofia kosmologii, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1998

M. Tempczyk, Ontologia świata przyrody, Universitas, Kraków 2005

M. Wnuk, Geneza i rozwój idei elementarnej jednostki życia. W kierunku filozofii nanobiologii, Wyd. KUL, Lublin 2013

Efekty uczenia się:

Wiedza:

W1, zna historyczny rozwój filozofii przyrody, główne jej koncepcje i relacje filozofii przyrody do nauk przyrodniczych. K_W01, K_W04, P7U_W, P75_WG

W2, zna i rozumie w pogłębionym stopniu terminologię z zakresu filozofii przyrody i potrafi ją stosować ze zrozumieniem. K_W03, K_U03, P7U_W, P75_WG

W3, zna i rozumie w pogłębionym stopniu podstawowe spory w filozofii przyrody, metody ich rozstrzygania oraz znaczenie rezultatów nauk przyrodniczych dla formułowanych tez filozoficznych. K_W07, P7U_W, P75_WG

Umiejętności:

U1, potrafi sformułować i krytycznie przeanalizować wybrane problemy filozofii przyrody i nauk przyrodniczych. K_U01, P7U_U, P75_UW

U2, potrafi samodzielnie napisać pracę naukową z filozofii przyrody wykorzystując wyselekcjonowane i przeanalizowane krytycznie informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych. K_U07, K_U02, P7U_U, P75_UW, P75_UK

Kompetencje społeczne:

K1, jest gotów do krytycznej oceny własnej wiedzy z dziedziny nauk przyrodniczych, jej ciągłej aktualizacji i śledzenia najnowszych osiągnięć naukowych. K_K01, P7U_K, P7S_KK

Metody i kryteria oceniania:

Obecność na zajęciach, egzamin pisemny i praca pisemna (recenzja jednej z książek związanych tematycznie z filozofią przyrody).

Zakres tematów:

1. Koncepcje filozofii przyrody. Filozofia przyrody a nauki przyrodnicze.

2. Filozofia przyrody Arystotelesa a powstanie nauki nowożytnej.

3. Elementy matematyki: skalary, wektory, liczby zespolone, podstawowe pojęcia rachunku różniczkowego i całkowego.

4. Filozoficzne zagadnienia fizyki klasycznej I: zasady dynamiki Newtona i klasyczna teoria grawitacji; determinizm mechanistyczny i demon Laplace’a; grawitacja i problem nielokalności; Newtonowski obraz świata i filozofia mechanicyzmu.

5. Filozoficzne zagadnienia fizyki klasycznej II: filozofia czasu i przestrzeni – absolutyzm Newtona vs relacjonizm Leibniza; czas i przestrzeń w ujęciu Kanta; zasady termodynamiki, entropia i strzałka czasu; demon Maxwella.

6. Filozoficzne zagadnienia teorii względności I: problem eteru i eksperyment Michelsona-Morley’a, szczególna zasada względności, względność czasu i przestrzeni, paradoks bliźniąt, czasoprzestrzeń Minkowskiego i jej filozoficzne interpretacje; równoważności masy i energii; empiryczne potwierdzenia teorii względności.

7. Filozoficzne zagadnienia teorii względności II; czas, przestrzeń i materia w ogólnej teorii względności; zasada równoważności, geometrie nieeuklidesowe, geometria a doświadczenie; czarne dziury; fale grawitacyjne; filozofia nauki Alberta Einsteina.

8. Filozoficzne zagadnienie kosmologii I: zagadnienie nieskończoności czasowej i przestrzennej Wszechświata; paradoks Olbersa, paradoks grawitacyjny, teoria śmierci cieplnej Wszechświata.

9. Filozoficzne zagadnienie kosmologii II: współczesne poglądy na temat powstania i ewolucji Wszechświata – teoria Wielkiego Wybuchu; zasada kosmologiczna; ucieczka galaktyk; promieniowanie mikrofalowe tła; modele Friedmana; filozoficzne problemy dotyczące początkowej osobliwości; zasada antropiczna; koncepcja wieloświata.

10. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej I: granice fizyki klasycznej; kwantowy charakter zjawisk i dualizm korpuskularno-falowy; starsza teoria kwantów; postulaty mechaniki kwantowej.

11. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej II: zasada nieoznaczoności Heisenberga; czy Bóg gra w kości? – determinizm-indeterminizm a problem pomiaru w mechanice kwantowej; paradoks kota Schrödingera; status praw probabilistycznych, problem obiektywności poznania w mechanice kwantowej.

12. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej III: interpretacje mechaniki kwantowej (interpretacja kopenhaska i zasada komplementarności Bohra, interpretacja zmiennych ukrytych Bohma, interpretacja wielu światów Everetta); paradoks EPR i nierówność Bella a problem realizmu i lokalności mechaniki kwantowej; stany splątane i kwantowa teleportacja.

13. Filozoficzne zagadnienia teorii chaosu: układy liniowe i nieliniowe; efekt motyla – wrażliwość układów nieliniowych na warunki początkowe; determinizm a przewidywalność zjawisk; bifurkacje, atraktory i fraktalna geometria natury.

14. Filozoficzne zagadnienia teorii ewolucji I: życie i jego ewolucja; spory o naturę życia; przyrodnicza teoria genezy życia.

15. Filozoficzne zagadnienia teorii ewolucji II: geneza i rozwój idei elementarnej jednostki życia.

Metody dydaktyczne:

Wykład konwersatoryjny, prezentacja multimedialna

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 (brak danych), (sala nieznana)
Andrzej Łukasik 6/ szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.0.0-96c5a8fb3 (2024-10-22)