Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Filozofia nauk przyrodniczych F-K.199
Wykład (W) Semestr letni 2022/2023

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Strona zajęć: https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a12928a1e33de47b682273fbe12677fc2%40thread.tacv2/conversations?groupId=b9dfd582-59c9-42d2-8d14-32ec2719cacb&tenantId=80dbd34a-9b20-490b-ac49-035af103ab2b
Liczba godzin: 15
Limit miejsc: (brak limitu)
Literatura:

R. Penrose, Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki

M. Tempczyk, Teoria chaosu a filozofia

M. Wnuk, Geneza i rozwój elementarnej jednostki życia

A. Łukasik, Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej

Dodatkowa literatura dostępna jest na stronie MS Teams przedmiotu

Efekty uczenia się:

W1 Student zna na poziomie rozszerzonym terminologię i główne zagadnienia filozofii nauk przyrodniczych (K_W01).

W2 Ma pogłębioną wiedzę na temat wybranych teorii współczesnego przyrodoznawstwa i filozoficznych problemów z nimi związanych ((K_W04).

W3 Zna ograniczenia języka naturalnego w odniesieniu do matematycznego przyrodoznawstwa (K_W08).

W4 Ma zaawansowaną wiedzę szczegółową dotyczącą wybranych problemów filozofii nauk przyrodniczych (K_W06).

K1 Jest przygotowany do popularyzacji filozoficznych zagadnień nauk przyrodniczych (K_K03).

K2 Przestrzega zasad etyki związanych z badaniami naukowymi (K_K05).

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin pisemny

Zakres tematów:

1. Mechanika Arystotelesa a powstanie nauki nowożytnej.

2. Elementy matematyki: skalary, wektory, liczby zespolone, podstawowe pojęcia rachunku różniczkowego i całkowego.

3. Filozoficzne zagadnienia fizyki klasycznej I: zasady dynamiki Newtona i klasyczna teoria grawitacji; determinizm mechanistyczny i demon Laplace’a; grawitacja i problem nielokalności; Newtonowski obraz świata i filozofia mechanicyzmu.

4. Filozoficzne zagadnienia fizyki klasycznej II: filozofia czasu i przestrzeni – absolutyzm Newtona vs relacjonizm Leibniza; czas i przestrzeń w ujęciu Kanta; zasady termodynamiki, entropia i strzałka czasu; demon Maxwella.

5. Filozoficzne zagadnienia teorii względności I: problem eteru i eksperyment Michelsona-Morley’a, szczególna zasada względności, względność czasu i przestrzeni, paradoks bliźniąt, czasoprzestrzeń Minkowskiego i jej filozoficzne interpretacje; równoważności masy i energii; empiryczne potwierdzenia teorii względności.

6. Filozoficzne zagadnienia teorii względności II; czas, przestrzeń i materia w ogólnej teorii względności; zasada równoważności, geometrie nieeuklidesowe, geometria a doświadczenie; czarne dziury; fale grawitacyjne; filozofia nauki Alberta Einsteina.

7. Filozoficzne zagadnienie kosmologii I: zagadnienie nieskończoności czasowej i przestrzennej Wszechświata; paradoks Olbersa, paradoks grawitacyjny, teoria śmierci cieplnej Wszechświata.

8. Filozoficzne zagadnienie kosmologii II: współczesne poglądy na temat powstania i ewolucji Wszechświata – teoria Wielkiego Wybuchu; zasada kosmologiczna; ucieczka galaktyk; promieniowanie mikrofalowe tła; modele Friedmana; filozoficzne problemy dotyczące początkowej osobliwości; zasada antropiczna; koncepcja wieloświata.

9. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej I: granice fizyki klasycznej; kwantowy charakter zjawisk i dualizm korpuskularno-falowy; starsza teoria kwantów; postulaty mechaniki kwantowej.

10. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej II: zasada nieoznaczoności Heisenberga; czy Bóg gra w kości? – determinizm-indeterminizm a problem pomiaru w mechanice kwantowej; paradoks kota Schrödingera; status praw probabilistycznych, problem obiektywności poznania w mechanice kwantowej.

11. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej III: interpretacje mechaniki kwantowej (interpretacja kopenhaska i zasada komplementarności Bohra, interpretacja zmiennych ukrytych Bohma, interpretacja wielu światów Everetta); paradoks EPR i nierówność Bella a problem realizmu i lokalności mechaniki kwantowej; stany splątane i kwantowa teleportacja.

12. Filozoficzne zagadnienia teorii chaosu: układy liniowe i nieliniowe; efekt motyla – wrażliwość układów nieliniowych na warunki początkowe; determinizm a przewidywalność zjawisk; bifurkacje, atraktory i fraktalna geometria natury.

13. Filozoficzne zagadnienia teorii ewolucji I: życie i jego ewolucja; spory o naturę życia; przyrodnicza teoria genezy życia.

14. Filozoficzne zagadnienia teorii ewolucji II: geneza i rozwój idei elementarnej jednostki życia.

Metody dydaktyczne:

Wykład konwersatoryjny

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każdy wtorek, 14:40 - 15:25, sala 3
Andrzej Łukasik 9/15 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Wydział Filozofii i Socjologii
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-3dcdfd8c8 (2024-03-25)