Metodologia nauk F-K.121
Wykład (W) Semestr zimowy 2023/2024

Adam Grobler, Metodologia nauki, Kraków 2006.

Alan Chalmers, Czym jest to, co zwiemy nauką?, Wrocław 1993.

John Losee, Wprowadzenie do filozofii nauki, Warszawa 2001.

1) student zna podstawową terminologię z zakresu metodologii i filozofii nauki;

2) zna główne stanowiska metodologiczne oraz ich kontekst historyczny;

3) student potrafi krytycznie omówić podstawowe prądy w filozofii nauki;

4) potrafi wskazać związki między dziejami nauki a filozofią nauki;

5) potrafi wykorzystać poznane narzędzia metodologiczne w innych dziedzinach filozofii oraz w dyskursach pozafilozoficznych;

6) posiada krytyczną postawę odnośnie do wszelkich teorii czy sprawozdań;

7) rozumie wagę nauki w życiu prywatnym i społecznym;

8) nabywa poszanowanie metodologicznego aparatu pojęciowego.

I) Indukcjonizm i pierwsze teorie metody naukowej

Dedukcja a indukcja

Typy indukcji

Metoda indukcji wg Bacona

Kanony Milla

Sposoby uzasadnienia indukcji

II) Wyjaśnienie i uzasadnienie w nauce

Rodzaje wyjaśnień i danych

Rola uzasadnienia w nauce

Prawdopodobieństwo analityczne i statystyczne

III) Przewrót kopernikański jako ilustracja zmiany naukowej

IV) Główne nurty we współczesnej filozofii nauki (1): logiczny pozytywizm

Najważniejsze postacie LP i zarys działalności

Zwrot w filozofii i powstanie filozofii naukowej

Charakter zasady weryfikacji

Funkcje i interpretacje zasady weryfikacji

V) Główne nurty we współczesnej filozofii nauki (2): falsyfikacjonizm

Popperowska krytyka Koła Wiedeńskiego

Popperowska krytyka konwencjonalizmu

Logika odkrycia naukowego

Metodologia naukowych programów badawczych

Demarkacjonizm i metakryterium Laudana

VI) Główne nurty we współczesnej filozofii nauki (3): metodologia uhistoryczniona

Rozwój i model nauki wg T.S. Kuhna

Kuhnowska krytyka Poppera

Typy niewspółmierności

Teoria kolektywów i stylów myślowych L. Flecka

Krytyka ujęcia przyjętego: Feyerabend, Hanson i Polanyi

Anarchizm metodologiczny Feyerabenda

VII) Spór realizm — instrumentalizm

Rodzaje realizmu i instrumentalizmu

Konwencjonalizm

VIII) Socjologia wiedzy wg szkoły edynburskiej

IX) Filozofia nauki a wybrane stanowiska irracjonalistyczne

„Naukowy” rasizm

Kreacjonizm

Relatywizm

Wykład; wykład konwersatoryjny; inne