Podmiotowość w filozofii współczesnej

Zaliczony I rok Kreatywności społecznej

- Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie np. konsultacji (łączna liczba godzin w semestrze): 10,0

- Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie zajęć dydaktycznych (łączna liczba godzin w semestrze): 45,0

- Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych (łączna liczba godzin w semestrze): 30,0

- Przygotowanie się studenta do zaliczeń i/lub egzaminów (łączna liczba godzin w semestrze): 25,0

- Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu (łączna liczba godzin w semestrze): 40,0

Egzamin ustny

Wykład prezentuje współczesne, filozoficzne teorie podmiotowości.

Tematy:

1. Wprowadzenie do zagadnień. Problem podmiotowości w aspekcie: ontologicznym, poznawczym, wolicjonalnym, praktycznym, psychologicznym, religijnym, społecznym i prawnym.

2. Problem podmiotowości: trójkąt platoński i status podmiotu: realność, racjonalność, wolność.

3. Pojęcie duszy w myśli starożytnej i osoby w filozofii średniowiecznej.

4. Kartezjańskie ego cogito i idealizm.

5. D. Hume i I. Kant - krytyka pojęcia podmiotu jako duszy.

6. I. Kant i dwuznaczność podmiotu (teoretyczne i praktyczne „Ja”). Moralność – wolność – podmiotowość.

7. G. W. F. Hegel i rola podmiotowości indywidualnej versus podmiotowość form ducha obiektywnego.

8. Podmiotowość a filozofia życia: H. Bergson, F. Nietzsche i S. Freud.

9. Podmiotowość a religijność: B. Pascal, S. Kierkegaard, L. Feuerbach.

10. Fenomenologia podmiotu jako czystego „Ja” (E. Husserl).

11. M. Scheler – podmiotowość jako życie i duch.

12. N. Hartmann – podmiot pomiędzy przyczynowością a powinnością. Problem wolności wobec wartości.

13. Egzystencjalne rozumienie podmiotowości (J.-P. Sarte, M. Heidegger)

14. Podmiotowość w filozofii dialogu (M. Buber, E. Levinas)

15. Postdmodernizm i narracyjna koncepcja podmiotu – M. Foucault, Ch. Taylor. P. Ricoeur, A. Giddens.

G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. II, przeł. E. I. Zieliński, Lublin 1996, s. 221–257, 452–467.

Arystoteles, O duszy, tłum. P. Siwek, Warszawa 1988, ks. I i ks. II.

M. Zelazny, Idea wolności w filozofii Kanta, Toruń 1993;

red. Z. Czarnecki, Studia nad ideą podmiotowości człowieka, Lublin 1999;

S. Gallaghner, D. Zahavi, Fenomenologiczny umysł, Warszawa 2015.

J.-P Sartre, Egzystencjalizm jest humanizmem, tłum. J. Krajewski, Warszawa 1998.

P. Ricoeur, O samym sobie jako innym, Warszawa 2003.

A. Bielik-Robson, Na drugim brzegu nihilizmu, Warszawa 1999.

A. Renaut, Era jednostki, tłum. D. Leszczyński, Wrocław 2001 (wybrane fragmenty).

Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński i in., Warszawa 2012 (wybrane fragmenty).

M. Foucault, Hermeneutyka podmiotu, tłum. Michał Herer, Warszawa 2012 (wybrane fragmenty).

Obowiązuje od roku akademickiego 2019/2020

Student:

1. Zna podstawową terminologię filozofii i innych dyscyplin ważnych dla rozumienia zagadnienia podmiotowości (K_W02/ H1A_W02,S1A_W01).

2. Posiada uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu filozofii społecznej, antropologii, etyki, aksjologii, religioznawstwa oraz rozumie ich powiązania z innymi dyscyplinami obszaru nauk humanistycznych i społecznych w zakresie przedmiotowego zagadnienia (K_W06/ H1A_W03, H1A_W05, S1A_W01).

3. Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową dotyczącą przedmiotowego zagadnienia w wybranych obszarach filozofii posiadających znaczenie przy rozpoznawaniu, kształtowaniu oraz pobudzaniu potencjału twórczego jednostek i grup społecznych (K_W07/ H1A_W04).

4. Posiada podstawową filozoficzną wiedzę na temat historycznych oraz współczesnych ujęć zagadnienia podmiotowości (K_W08/ H1A_W06, S1A_W09).

5. Potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać wiarygodność oraz selekcjonować informacje dotyczące teoretycznego kontekstu zagadnienia podmiotowości, korzystając z rozmaitych źródeł i sposobów (K_U01/ H1A_U01, S1A_U02).

6. Posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów oraz opracowanie i prezentację wyników badań dotyczących zagadnienia podmiotowości (K_U02/ H1A_U02, S1A_U02).

7. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę, krytycznie analizować proponowane rozwiązania problemów dotyczących zagadnienia podmiotowości oraz twórczo rozwijać własne umiejętności badawcze i praktyczne, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U03/ H1A_U03, S1A_U07).

8. Potrafi posługiwać się głównymi kategoriami i odwoływać się do różnych stanowisk z zakresu filozofii, szczególnie dotyczących zagadnienia podmiotowości oraz jego teoretycznego kontekstu w celu podjęcia próby rozwiązania problemów praktycznych (K_U04/ H1A_U04).

9. Docenia wartość dziedzictwa kulturowego jakim jest filozofia, ma świadomość jej roli w kształtowaniu się osobowości człowieka oraz odpowiedzialności za podejmowane działania (K_K05/ H1A_K05).

Obowiązuje od roku akademickiego 2015/2016 do 2018/2019

Student:

01. Zna podstawową terminologię filozofii współczesnej, w zakresie ważnym dla rozumienia struktury i aktywności człowieka jako podmiotu (K_W02, H1A_W02, S1A_W01)

02. Posiada uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu współczesnej filozofii podmiotowości i antropologii filozoficznej oraz rozumie ich zasadnicze powiązania i różnice w stosunku do innych dyscyplin obszaru nauk humanistycznych i społecznych (K_W06 H1A_W03, H1A_W05, S1A_W01)

03. Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w zakresie filozofii podmiotowości posiadającą znaczenie przy rozpoznawaniu i pobudzaniu ludzkich zachowań podmiotowych oraz działań kreatywnych (K_W07, H1A_W03, H1A_W05, S1A_W01)

04. Posiada podstawową wiedzę o najważniejszych współczesnych osiągnięciach w zakresie filozofii podmiotowości, o ich teoretycznych wadach i zaletach, ważnych dla rozumienia działań kreatywnych współczesnego człowieka (K_W08, H1A_W06, S1A_W09)

05. Posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów oraz jasne prezentowanie analizowanych poglądów, dotyczących filozofii podmiotowości (K_U02, H1A_U02, S1A_U02)

06. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę, krytycznie analizować proponowane rozwiązania problemów oraz twórczo rozwijać własne umiejętności badawcze, kierując się merytorycznymi i aksjologicznymi wskazówkami opiekuna naukowego (K_U03, H1A_U03, S1A_U07)

07. Potrafi posługiwać się głównymi kategoriami i ujęciami teoretycznymi z zakresu współczesnej filozofii podmiotowości, w tym także teorii wolności i działania aksjologicznego, oraz aplikować je praktycznie w zakresie właściwym dla rozpoznawania i wspierania

kreatywności jednostkowej i społecznej w typowych sytuacjach profesjonalnych (K_U04, H1A_U04)

08. Ma świadomość konieczności posługiwania się systemami normatywnymi i konkretnymi wartościami zarówno w rutynowych działaniach społecznych, jak i w aktywności kreatywnej (K_K04, H1A_K04, S1A_K04)

09. Docenia wartość i znaczenie dziedzictwa kulturowego dla kultywowania działań podmiotowych i rozwijania aktywności twórczej (K_K05, H1A_K05)