Psycholingwistyka (PS)

Znajomość języka niemieckiego na poziomie C1

Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie np. konsultacji (łączna liczba godzin w semestrze): 20,0

Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie zajęć dydaktycznych (łączna liczba godzin w semestrze): 30,0

Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych (łączna liczba godzin w semestrze): 40,0

Przygotowanie się studenta do zaliczeń i/lub egzaminów (łączna liczba godzin w semestrze): 40,0

Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu (łączna liczba godzin w semestrze): 50,0

Wykład: egzamin pisemny - K_W01, K_W02, K_W03, K_W05, K_W06, K_W09, K_W09, K_U03, K_U08, K_U09, K_U10, K_U13, K_U14, K_K01, K_K12

Celem kursu jest wprowadzenie studentów w obszar dociekań poznawczych psycholingwistyki, jej metody badań, podstawowe pojęcia. Studenci poznają specyfikę przedmiotową i metodologiczną w zakresie psycholingwistyki i pokrewnej jej neurolingwistyki, podstawowe trendy i problemy, jak m.in. ogólne cele i założenia teorii opisujących i wyjaśniających relacje między myślą a językiem, umysłem a mózgiem, mózgiem a językiem, między patologią/utratą języka a trwałością zdolności poznawczych.Omówione zostaną zagadnienia dotyczące natury i istoty procesu akwizycji języka, jego biogenetycznego i społecznego uwarunkowania, prawidłowości i zasady rządzące przebiegiem tegoż procesu, jak też możliwości i granice sterowania. Przybliżony zostanie proces percepcji i produkcji językowej, patologii językowych, struktura i mechanizmy funkcjonowania pamięci, jak też wielojęzyczności i jej neurobiologiczne korelaty.

Bausch, K.-R., Königs, F. G., Krumm, H.-J. (eds.) (2004), Mehrsprachigkeit im Fokus. Giessener Beiträge zur Mehrsprachendidaktik. Tübingen: Narr.

Böttger, H./ Sambanis, M. (2021), Sprachen lernen in der Pubertät. 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage, Tübingen: Narr.

Chomsky, N. (2001), New Horizons in the Study of Language and Mind. Cambridge: Cambridge University Press.

Cholewa, J., (2020), Spezifische Sprachentwicklungsstörungen: Psycholinguistische Grundlagen und Sprachdiagnostik. Stuttgart: Thieme Verlag.

Damasio, A. (2006), Descates´ Irrtum. Fühlen, Denken und das menschliche Gehirn. 3 Aufl., Berlin: List.

Dietrich, R. (2007), Psycholinguistik. Stuttgart, Weimar: Metzler.

Dietrich, R., Gerwien, J. (2017), Psycholinguistik. Eine Einführung. 3. aktualisierte und erweiterte Auflage. Stuttgart: J.B. Metzler.

Dittmann, J., (2010), Der Spracherwerb des Kindes. Verlauf und Störungen. 3., überarb. Auflage. München: C.H. Beck.

Edmondson, W. & House, J. (1999), Einführung in die Sprachlehrforschung. Tübingen, Basel: Francke.

Fanselow, G. Felix, S. (1997), Sprachtheorie. Band 1: Grundlagen und Zielsetzungen, Band 2: Die Rektions- und Bindungstheorie, Tübingen: Francke.

Friederici, A. (2003), Neurobiologische Grundlagen der Sprache. In: H.-O.Karnath, P. Thier, (eds.), Neuropsychologie, 215-241.

Gogolin, I., Hansen, A., McMonagle, S. & Rauch, D. (Hrsg.) (2020), Handbuch Mehrsprachigkeit und Bildung. Wiesbaden: Springer VS.

Grewendorf, G. (1998), Sprache als Organ. Sprache als Lebensform, Suhrkamp, Frankfurt am Main.

Grewendorf, G. (2002), Minimalistische Syntax. Tübingen: Francke.

Helbig, G., Götze, L., Henrici, G. & Krumm, H.-J. (2001) (eds.). Deutsch als Fremdsprache. Ein internationales Handbuch. Berlin, New York: de Gruyter.

Herrmann, Ch. Fiebach, Ch. (2004), Gehirn Sprache. Frankfurt a. M.: Fischer

Höhle, B. et al. (2010), Psycholinguistik. Berlin: Akademie-Verlag.

Hufeisen, B. (2005), Fit für Babel. Gehirn & Geist, 6, 28-33.

Hufeisen, B. / Riemer, C. (2010), Spracherwerb und Sprachenlernen. In: Krumm, H.-J. /Fandrych, Ch./ Hufeisen, B. / Riemer, C. (Hg.): Deutsch als Fremd- und Zweitsprache. Ein internationales Handbuch. Berlin/New York: de Gruyter, Bd.1, S. 738–753.

Jäncke, L. (2005), Methoden der Bildgebung in der Psychologie und den kognitiven Neurowissenschaften. Stuttgart: Kohlhammer.

Kandel, E. R. (2007), Auf der Suche nach dem Gedächtnis. Die Entstehung einer neuen Wissenschaft des Geistes. München: Siedler.

Karnath H.-O. Thier P. (ed.) (2006), Neuropsychologie. Heidelberg: Springer.

Klein, W. (ed.)(1995), Zweitspracherwerb. Stuttgart: J.B. Metzler.

Klann-Delius, G. (2016), Spracherwerb.: Eine Einführung. Stuttgart: J.B. Metzler. 3. Aufl.

Klein, W. (2000), Prozesse des Zweitspracherwerbs. In: H. Grimm (ed.), Enzyklopädie der Psychologie, 3, Göttingen: Hogrefe, S. 538-570.

[http://www.mpi.nl/world/materials/publications/Klein/139_2000]

Kochler, C., Rinker T., Schulz, E., 2017, Neurolinguistik, Klinische Linguistik, Sprachpathologie. Cognitio, 19, Frankfurt am M.: Lang.

Kramer, K. (2003): Wie werde ich Sprachgenie? Gehirn & Geist, 2, 48-50.

Krumm, H.-J., Fandrych, Ch., Hufeisen, B., Riemer, C. (2010) (eds.). Deutsch als Fremd- und Zweitsprache. Ein internationales Handbuch. Berlin, New York: Mouton.

Leuninger, H. (1997), Neurolinguistik: Probleme; Paradigmen, Perspektiven, Obladen.

List, G. (2001), Das Gehirn hat Platz für viele Sprachen. In: DJI Projekt Kulturenvielfalt aus der Perspektive von Kindern: Treffpunkt deutsche Sprache. Sprachförderung von mehrsprachigen Kindern in Tageseinrichtungen. Forschungsansätze – Konzepte – Erfahrungen. München: Deutsches Jugendinstitut, 11-17.

List, G., (2011), Spracherwerb und die Ausbildung kognitiver und sozialer Kompetenzen. WiFF Expertisen, Band 11, 3. überarbeitete Auflage. München.

Müller H. M. Rickheit G. (eds) (2003), Neurokognition der Sprache. Tübingen: Stauffenburg.

Müller, N., Kupisch, T., Schmitz, K. & Cantone, K. (2006). Einführung in die Mehrsprachigkeitsforschung. Tübingen: Narr.

Oksaar, E. (2003), Zweitspracherwerb. Wege zur Mehrsprachigkeit und zur interkulturellen Verständigung. Stuttgart: Kohlhammer.

Pinker, S. (1998), Der Sprachinstinkt. Wie der Geist die Sprache bildet. München: Kindler.

Pinker (2000), Wörter und Regeln. Die Natur der Sprache. Heidelberg: Spektrum.

Rathert, M. (2022),Psycholinguistik. Ein Lehr- und Arbeitsbuch. Tübingen: Narr.

Reibert, L. (2006) (ed.). Mehrsprachigkeit macht Schule. Kölner Beiträge zur Sprachdidaktik. Reihe A. Duisburg: Gilles & Francke.

Rickheit, G./Herrmann, Th./ Deutsch, W. (2003), Psycholinguistik. Ein internationales Handbuch . Berlin/New York: de Gruyter.

Rickheit, G., Sichelschmidt, L., Strohner, H. (2018), Psycholinguistik. Tübingen: Stauffenberg Verlag.

Riehl, C. M. (2004), Sprachkontaktforschung. Eine Einführung. Tübingen: Narr.

Roche, J. (2012), Mehrsprachigkeitstheorie. übingen. Narr.

Roche, J. (2020), Fremdsprachenerwerb Fremdsprachendidaktik. 4., überarb. und erw. Aufl. Stuttgart: UTB.

Sadownik, B. (2010), Modulare Architektur der menschlichen Sprachfähigkeit -

kognitive und neurobiologische Dimensionen. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Sadownik, B. (2013),“Homo neurobiologicus“:Die neurowissenschaftlichen Erkärungsversuche des Gehirn-Geist-Problems und ihre methodischen Konsequenzen für die Glottodidiaktik, Lublin Studies in Modern Languages and Literature 37, 127-151.

Sadownik, B. (2019), Menschliche Sprachfähigkeit und ihre neurobiologischen Korrelate. Reflexionen aus glottodidaktischer Sicht, Lingwistyka Stosowana/Applied Linguistics Papers 26/1, 155–168.

Schimke, S. / Hopp, H. (2018), Sprachverarbeitung im Zweitspracherwerb. Berlin: de Gruyter Mouton

Schwarz-Friesel, M. (2007), Sprache und Emotion. Stuttgart: UTB für Wissenschaft.

Springer, S., Deutsch, G.(1993), Linkes – rechtes Gehirn: Funktionelle Asymmetrien, Heidelberg: Spektrum.

Szagun, G. (2007), Das Wunder des Spracherwerbs. So lernt Ihr Kind sprechen. Weinheim, Basel: Beltz, 29-43.

Tracy, R. (2000), Sprache und Sprachentwicklung: Was wird erworben? In: Grimm, H., Sprachentwicklung. Enzyklopädie der Psychologie C, III, 3. Göttingen: Hogrefe Verlag für Psychologie, 3-39.

Tracy, R. (2007), Wie die Kinder Sprachen lernen. Tübingen: Narr.

Wode, H. (1993). Psycholinguistik: Eine Einführung in die Lehr- und Lernbarkeit von Sprachen: Theorien, Methoden, Ergebnisse. Ismaning: Hueber.

Wode, H. (1995), Lernen in der Fremdsprache: Grundzüge von Immersion und bilingualem Unterricht. Ismaning: Hueber.

Wode, H., (2001), Mehrsprachigkeit in Kindergarten und Grundschule: Chance oder Risiko? Nouveaux cahiers d’allemand, 19, 157-178.

Wiese, H.; Tracy, R. & Sennema, A. (2020), Deutschpflicht auf dem Schulhof? Warum wir Mehrsprachigkeit brauchen. Berlin: Duden-Verlag.

K_W01: student ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej w zakresie psycholingwistyki i neurolingwistyki, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej (H2A_W01)

K_W02: student zna na poziome rozszerzonym terminologię z zakresu psycholingwistyki i neurolingwistyki (H2A_W02)

K_W03: student posiada wiedzę szczegółową dotyczącą najważniejszych stanowisk metodologicznych, teorii, szkół, nurtów i kierunków w psycholingwistyce (H2A_W01 H2A_W06)

K_W05: student ma uporządkowaną, pogłębioną i rozszerzoną wiedzę z zakresu psycholingwistyki i neurolingwistyki (H2A_W03)

K_W06: student ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę o powiązaniach psycholingwistyki z innymi dyscyplinami humanistycznymi, a w szczególności z glottodydaktyką, pozwalającą mu na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin (H2A_W05)

K_W09: student zna specyfikę badań i metodologię z zakresu psycholingwistyki (H2A_W01 H2A_W07)

K_U03: student swobodnie operuje terminami w języku niemieckim, właściwymi dla psycholingwistyki (H2A_U08)

K_U08: student wyraża w języku niemieckim złożone sądy i opinie w ważnych sprawach społecznych i światopoglądowych, wykazując się niezależnością myślenia (H2A_U07)

K_U09: student przeprowadza krytyczną analizę i interpretację różnych rodzajów tekstów i wytworów kultury materialnej, stosując oryginalne podejścia, uwzględniające nowe osiągnięcia w zakresie psycholingwistyki i neurolingwistyki (H2A_U05)

K_U10: student posiada pogłębione umiejętności badawcze obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie także nietypowych zadań/problemów w obrębie psycholingwistyki (H2A_U02)

K_U13: student wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje z różnych źródeł oraz formułuje na tej podstawie krytyczne sądy (H2A_U01)

K_U14: student posługuje się pogłębioną wiedzą teoretyczną z psycholingwistyki do argumentowania własnych poglądów lub poglądów innych autorów, do formułowania wniosków oraz tworzenia syntetycznych podsumowań (H2A_U05 H2A_U06)

K_K01: student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności oraz rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego (H2A_K01)

K_K12: student szanuje prawa autorskie i wykorzystuje znajomość literatury przedmiotu w sposób etyczny oraz zgodny z przyjętymi zasadami (H2A_K04, H2A_K02)