Międzynarodowa ochrona praw człowieka

1. Znajomość podstaw prawa, wstępu do nauki o państwie i teorii stosunków międzynarodowych.

2. Umiejętność czytania i dokonywania analizy tekstu prawnego na podstawowym poziomie.

4 punkty ECTS: 30 h zajęć (wykłady i ćwiczenia), 10 h - przygotowanie w grupie 2-3 osób prezentacji na zajęcia, 20 h - przygotowanie do zajęć, 40 h - przygotowanie do egzaminu.

U01, U02 Aktywność.

U01, U02 Prezentacja wybranego problemu z zakresu praktyki naruszającej praw człowieka we współczesnym świecie.

W01, W02 Egzamin końcowy pisemny (opisowy) i ustny.

1.Prawa człowieka – rozwój idei i praktyki: Co to są prawa człowieka? Katalog praw i wolności człowieka. Kształtowanie się koncepcji – tzw. 3 generacje praw człowieka, zasada jednolitości praw człowieka. Historyczne dokumenty ochrony praw człowieka. Ochrona praw człowieka w kontekście ustrojowym demokratycznego państwa prawnego.

2.Prawa człowieka w systemie Narodów Zjednoczonych: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – standardy i znaczenie dla rozwoju praw człowieka. System organów zajmujących się ochroną praw człowieka – kompetencje, działalność, problemy. Katalog praw w Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka. Instrumenty ochrony praw człowieka w MPPC. Komitet Praw Człowieka NZ. Reforma systemu ONZ. Inne konwencje i instrumenty ochrony praw człowieka w ramach NZ. Międzynarodowe trybunały karne.

3.System ochrony praw człowieka w ramach Rady Europy: Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – historia, katalog praw, mechanizm kontroli. Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC). Warunki skargi indywidualnej do ETPC. Inne konwencje i instrumenty ochrony praw człowieka w ramach RE . Rola orzecznictwa w procesie kształtowania się jednolitych standardów prawnych w Europie.

4.Ochrona praw człowieka w ramach Unii Europejskiej: System ochrony praw człowieka w Radzie Europy a Unii Europejskiej. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Traktat Lizboński. Wybrane orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w zakresie praw podstawowych.

5.Przegląd wybranych praw i wolności człowieka – standardy ich ochrony, wybrane orzecznictwo.

6. Deficyt praw człowieka we współczesnej demokracji liberalnej - zarys podstawowych problemów i wyzwań.

Dokumenty prawne:

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977, Nr 38, poz. 67; wszedł w życie dnia 18 czerwca 1977 r.) i Protokół 2 Fakultatywny z 15 grudnia 1989 r.

Europejska Konwencja o Prawach Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r. (w wersji Protokołu Nr 11 z dnia 11 maja 1994 r., Dz. U. z 1998, Nr 147, poz. 962) Dz. U. 1993, Nr 61, poz. 284 (wersja pierwotna) - weszła w życie dnia 3 września 1953 r. (wersja zmieniona weszła w życie dnia 1 listopada 1998 r.) i protokoły merytoryczne (1,4,6,7,12, 13)

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483)

Karta Praw Podstawowych – KPP (Dz. U. C 83 z 30.03.2010)

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – PDPC (1948)

Literatura:

W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek, Prawa człowieka, Wolters Kluwer, Warszawa 2021

J. Hołda, Z. Hołda, D. Ostrowska, J.A. Rybczyńska, Prawa człowieka. Zarys wykładu, Kraków 2004 r. (lub późniejsze: wydawnictwo Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa 2008) /LUB/ B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak (red.), Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010

K. Motyka (red), Prawa człowieka. Wybór źródeł, Lublin 2004 r. (lub inny wybór dokumentów prawnych)

M. Balcerzak, S. Sykuna, Leksykon ochrony praw człowieka, Warszawa 2010

Literatura dodatkowa:

M.A. Nowicki, Europejska Konwencja Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa 1998 r. (lub późniejsze)

H. Machińska (red.), 60 lat Rady Europy. Tworzenie i stosowanie standardów prawnych, Warszawa 2009

J. Barcz (red.), Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej, Warszawa 2008

R. Wieruszewski, A. Gliszczyńska, K. Sękowska-Kozłowska (red.), Komitet Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa 2009

W. Osiatyński, Prawa człowieka i ich granice, Kraków 2011

M. Castells, Koniec tysiąclecia, Warszawa 2009

P. Zimbardo, Efekt Lucyfera (wybrane fragmenty dot. SEW i Abu Ghraib), Warszawa 2008

I.C. Kamiński, Swoboda wypowiedzi w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, Kraków 2003

J. Simonides (pod. red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006

A. Cieleń, Prawa polityczne obywateli Unii Europejskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2008

S. Hambura, M. Muszyński, Karta Praw Podstawowych z komentarzem, Bielsko-Biała 2001.

R. Wieruszewski i R. Hliwa (red.), Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka. Standard prawa i jego realizacja a przyszłe wyzwania, Poznań 2002

H. Izdebski, H. Machińska, Dostęp obywateli do europejskiego wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2005

R. Kuźniar, Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Warszawa 2002

I. Malinowska, Prawa człowieka w Unii Europejskiej, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2005

B. Banaszak, A. Bisztyga, K. Complak, M. Jabłoński, R. Wieruszewski, K. Wojtowicz, System ochrony praw człowieka, Kraków 2005, wydanie 2 (i późniejsze)

Strony www:

Orzecznictwo Strasburskie: www.echr.coe.int http://www.coe.org.pl/

Rada Europy: http://www.coe.int/t/pl/Com/about_coe/

ONZ: http://www.un.org/ http://www.unic.un.org.pl/ http://www.un.org.pl/

UE: http://europa.eu/index_pl.htm

Sejm RP, Prawo: http://www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html

Helsińska Fundacja Praw Człowieka – Program Spraw Precedensowych: http://www.prawaczlowieka.pl/precedens/

Obserwatorium Wolności Mediów w Polsce, Program HFPC: http://www.obserwatorium.org

W01 - posiada wiedzę z zakresu międzynarodowej problematyki praw człowieka, podstawowe pojęcia związane z ochrona praw człowieka, katalog praw człowieka, zakres ich przedmiotowej regulacji, zakres dopuszczalnych ograniczeń, zna podstawowe dokumenty prawne międzynarodowe i krajowe dotyczące ochrony praw człowieka (K_W09, K_W11, K_W14, K_W16)

W02 - zna i rozumie podstawowe zasady demokratycznego państwa prawnego wyznaczające kontekst ustrojowy dla realizacji praw człowieka (K_W12, K_W16)

U01 - student(ka) potrafi odszukać właściwe przepisy mające zastosowanie dla praw człowieka, potrafi rozwiązać podstawowe, wybrane kazusy na podstawie orzecznictwa strasburskiego (K_U03, K_U07, K_U08)

U02 - student(ka) umie pracować w grupie i rozstrzygać podstawowe kwestie z zakresu ochrony praw człowieka w kontekście danego kontekstu prawnego, politycznego i społecznego (K_U03, K_U08, K_U11).