Społeczne i prawne aspekty biotechnologii

Zaliczone kursy mikrobiologii, biochemii, genetyki, biologii molekularnej, inżynierii genetycznej i immunologii

Godziny kontaktowe (z udziałem nauczyciela akademickiego)

wykład 15 godz.

konwersatorium 15 godz.

Łączna liczba godzin kontaktowych 30 (1,0 ECTS)

Godziny niekontaktowe (samodzielna praca studenta)

Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych 3 godz.

Przygotowanie się studenta do zaliczeń 10 godz.

Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu 2 godz.

Łączna liczba godzin niekontaktowych 15 (0,5 ECTS).

Sumaryczna liczba godzin 45 (1,5 ECTS)

Na podstawie uchwały senatu UMCS nr XXII-39.6/12 z dnia 25 kwietnia 2012 roku, tj. od cyklu kształcenia 2012/2013

Wykład: zaliczenie na ocenę (W1 -W4, U2, K1)

Konwersatorium: zaliczenie na ocenę (W1-W4, U1 - U4, K1 - K4)

Na podstawie uchwały senatu UMCS nr XXIV-27.18/19 z dnia 29 maja 2019 roku, tj. od cyklu kształcenia 2019/2020:

Wykład: zaliczenie na ocenę (W1 -W3, U2, K1)

Konwersatorium: zaliczenie na ocenę (W2, U1-U5, K1 -K5)

Celem kursu jest zapoznanie studentów z prawnymi, politycznymi. ekonomicznymi, społecznymi i moralno-etycznymi uwarunkowaniami rozwoju biotechnologii, korzyściami i ryzykiem wykorzystywania jej osiągnięć oraz procedurami ochrony intelektualnej w biotechnologii.

Treści wykładów: Sukcesy i problemy biotechnologii. Organizmy modyfikowane genetycznie (GMO) - biozagrożenia, biobezpieczeństwo, bioetyka. Regulacje prawne w biotechnologii. Biotechnologia w świetle przepisów prawa patentowego. Odbiór społeczny biotechnologii.

KONWERSATORIA:

Ćwiczenia konwersatoryjne, prowadzone w formie prezentacji przez studentów różnych punktów widzenia na dane zagadnienie biologiczne lub biotechnologiczne a następnie wspólnej dyskusji panelowej, rozszerzają w znacznym stopniu ich wiedzę a przede wszystkim uczą wzajemnej tolerancji i pokory. Dotyczy to szczególnie tak drażliwych a zarazem trudnych tematów jak bioterroryzm, działalność na polu biotechnologii organizacji pozarządowych, odbioru społecznego biotechnologii, zapłodnienie in vitro, manipulacje na zarodkach ludzkich, GMO i terapia genowa, żywność transgeniczna, globalizacja w biotechnologii, aborcja, eutanazja czy ideologia „gender”. Dlatego tak ważne jest wyrobienie wśród studentów biotechnologii własnego zdania na te zagadnienia, opartego nie tylko o solidną wiedzę, ale także o ocenę moralno-etyczną tych trudnych tematów. Chodzi tez o nabycie przez nich umiejętności podejmowania merytorycznej dyskusji z przedstawicielami różnych środowisk na temat osiągnięć i zagrożeń ze strony współczesnej biotechnologii, jak również ostrożnego i krytycznego przyjmowania informacji w środkach masowego przekazu odnoszących się do tej dyscypliny wiedzy.

Tematy ćwiczeń konwersatoryjnych:

1. Ochrona własności intelektualnej w biotechnologii – czy warto sprzedawać wiedzę za darmo?

2. Bioterroryzm.

3. GMO – korzyści i zagrożenia.

4. Kościół wobec terapii genowej i innych osiągnięć biotechnologii (za i przeciw).

5. Odbiór społeczny biotechnologii (różne ujęcia).

6. Regulacje prawne w biotechnologii (projekt nowej ustawy o GMO).

7. Zapłodnienie in vitro a alternatywne metody leczenia bezpłodności (naprotechnologia) – ocena naukowa i etyczno-moralna.

8. Manipulacje na zarodkach ludzkich – nauka a bioetyka.

9. Ideologia „gender” – nauka czy mit?

10. Organizacje pozarządowe i ich aktywność na polu biotechnologii.

11. Dylematy współczesnej biotechnologii.

12. Kształcenie i praca w zawodzie biotechnologa w Polsce i na świecie.

13. Odkrycia przełomowe w biotechnologii.

14. Globalizacja w biotechnologii – zalety i wady.

15. Rośliny transgeniczne na świecie i w Unii Europejskiej – ich zalety i wady.

16. Aborcja i eutanazja w świetle naukowym, społecznym i etycznym.

17. Szczepionki i szczepienia – zalety i problemy w ich stosowaniu.

18. Prawne i etyczne aspekty wykorzystywania zwierząt laboratoryjnych.

19. Zakażenia szpitalne (w tym bakteriami New Delhi) – problem i sposoby jego rozwiązania.

20. Hodowle i przeszczepy tkanek i organów – sukcesy, dylematy i nowe wyzwania.

21. Żywność transgeniczna – za i przeciw.

22. Środki antykoncepcyjne (w tym tabletka one day) – ocena naukowa i etyczna

23. Plastik – kat Ziemi.

24. Weganizm – plusy i minusy.

Inny temat związany z problematyką wykładu lub szeroko pojętą biotechnologią - po wcześniejszym uzgodnieniu z prowadzącym.

1. Kwapich, E., Twardowski, T. Biotechnologia a prawo. Zbiór przepisów. Wyd. Edytor. Poznań, 2003.

2. Adamczak, A., Dobosz, E., Gędłek, M. Co pracownik i student szkoły wyższej o ochronie własności przemysłowej wiedzieć powinien. Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa. 2009.

3. Pyrża, A. (red.). Poradnik wynalazcy. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa. 2008.

4. Praca zespołowa. Organizmy genetycznie zmodyfikowane. Materiały szkoleniowe. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Wielkopolski. Poznań. 2007.

5. Twardowski, T., Zimny, J., Twardowska, A. Biobezpieczeństwo biotechnologii. Wyd. Edytor. Poznań. 2003.

6. Buchowicz, J. Biotechnologia molekularna. Modyfikacje genetyczne, postępy, problemy. PWN. 2009.

7. Ratldge, C., Kristiansen, B. Podstawy biotechnologii. PWN. 2011.

Konwersatorium:

Na podstawie uchwały senatu UMCS nr XXII-39.6/12 z dnia 25 kwietnia 2012 roku, tj. od cyklu kształcenia 2012/2013

WIEDZA

W1. Wymienia i opisuje podstawowe atuty i problemy związane z rozwojem poszczególnych dziedzin biotechnologii:

◾ K_W06 - wymienia mechanizmy związane z szeroko pojętymi procesami biotechnologicznymi.

◾ K_W03 - zna zasady wykorzystywania organizmów w produkcji biopreparatów i biosyntezach przemysłowych

◾ K_W05 - ma wiedzę z zakresu biotechnologii i pokrewnych nauk ścisłych oraz ma wiedzę na temat wykorzystania funduszy na rozwój i projektowanie procesów biotechnologicznych.

W2. (K_W11) Wskazuje i objaśnia akty prawne dotyczące organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO), ochrony własności intelektualnej oraz bioetyki

W3.( K_W07) Opisuje możliwości wykorzystania nowych źródeł organizmów do uzyskiwania pożądanych bioproduktów.

W4. (K_W09) Charakteryzuje osiągnięcia biotechnologii pozwalające na rozwój medycyny i różnych gałęzi przemysłu.

UMIEJĘTNOŚCI

U1. (K_U21) - podejmuje merytoryczną dyskusję z przedstawicielami różnych środowisk na temat osiągnięć i zagrożeń ze strony współczesnej biotechnologii

U2.( K_U02) - korzysta z polskich i obcojęzycznych źródeł wiedzy biotechnologicznej.

U3. (K_U03) - analizuje i interpretuje ankiety dotyczące odbioru społecznego biotechnologii.

U4. (K_U15) - ocenia zagrożenia związane ze stosowaniem technologii biotechnologicznych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

K1. (K_K01) - jest świadomy konieczności systematycznego podnoszenia kwalifikacji, poszerzania i pogłębiania wiedzy.

K2. (K_K03) - przyjmuje aktywną postawę w procesie poznawczym, kreowania nowych procesów biotechnologicznych oraz analizy ich opłacalności.

K3. (K_K05) - jest świadomy zagrożeń, które mogą przynieść nieodpowiedzialne modyfikacje organizmów.

K4. (K_K06) - wdraża i jest konsekwentny w utrzymaniu zasad etyki zawodowej oraz przestrzeganiu przepisów BHP.

Na podstawie uchwały senatu UMCS nr XXIV-27.18/19 z dnia 29 maja 2019 roku, tj. o cyklu kształcenia 2019/2020:

WIEDZA

W1. Absolwent zna i rozumie podstawowe atuty i problemy związane z rozwojem poszczególnych dziedzin biotechnologii:

K_W03 - absolwent zna i rozumie przebieg różnych procesów biotechnologicznych oraz związane z nimi potencjalne zagrożenia, w tym wynikające ze stosowania organizmów modyfikowanych genetycznie

K_W05 - absolwent zna i rozumie w pogłębionym stopniu specyfikę biotechnologii oraz jej główne tendencje rozwojowe i aktualne osiągnięcia o potencjale aplikacyjnym w medycynie, przemyśle, rolnictwie i ochronie środowiska

W2. (K_W06) - absolwent zna i rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji oraz ich implikacje w odniesieniu do technik i narzędzi oferowanych przez nowoczesną biotechnologię

W3. (K_W07) - absolwent zna i rozumie złożone uwarunkowania ekonomiczne, prawne i etyczne prowadzonych prac naukowo-badawczych i działalności wdrożeniowej z zakresu biotechnologii, w tym zasady prawa autorskiego i ochrony własności przemysłowej oraz zna i rozumie podstawowe zasady tworzenia i rozwoju przedsiębiorczości indywidualnej

UMIEJĘTNOŚCI

U1. (K_U01) - absolwent potrafi, wykorzystując posiadaną wiedzę, formułować i rozwiązywać złożone i nietypowe problemy badawcze, prawidłowo wyprowadzać wnioski oraz w innowacyjny sposób rozwiązywać różne zadania z zakresu biotechnologii w nieprzewidywalnych warunkach

U2. (K_U02) - absolwent potrafi we właściwy sposób dobierać i wykorzystywać źródła informacji naukowych, dokonywać ich oceny i krytycznej analizy oraz przeprowadzać syntezę i twórczą interpretację zawartych w nich danych

U3. (K_U04) - absolwent potrafi prezentować wyniki swoich badań, interpretacje zjawisk i procesów oraz informacje ze źródeł naukowych, w formie pisemnej i ustnej, z wykorzystaniem zaawansowanych technik informacyjno-komunikacyjnych

U4. (K_U05) - absolwent potrafi formułować i testować hipotezy związane z prostymi problemami badawczymi z zakresu biotechnologii

U5. (K_U07) - absolwent potrafi komunikować się ze zróżnicowanymi kręgami odbiorców na tematy specjalistyczne z zakresu biotechnologii, odpowiednio uzasadniając własne stanowiska oraz potrafi prowadzić debatę na określony temat.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

K1. (K_K01) - absolwent jest gotów do tworzenia i rozwijania wzorów właściwego postępowania w środowisku pracy i życia, podejmowania inicjatyw, krytycznej oceny siebie oraz zespołów i organizacji, w których uczestniczy.

K2. (K_K03) - absolwent jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści oraz do uznawania znaczenia wiedzy z zakresu biotechnologii i innych dziedzin w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych, a także do zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu.

K3. (K_K04) - absolwent jest gotów do wypełniania zobowiązań społecznych, w tym do dzielenia się wiedzą specjalistyczną z zakresu biotechnologii z innymi, inspirowania i organizowania działalności na rzecz środowiska społecznego.

K4. (K_K05) - absolwent jest gotów do inicjowania działań na rzecz interesu publicznego oraz do myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy.

K5. (K_K06) - absolwent jest gotów do rozwijania dorobku i podtrzymywania etosu zawodu biotechnologa, przestrzegania i rozwijania zasad etyki zawodowej oraz działania na rzecz przestrzegania tych zasad, z uwzględnieniem zmieniających się potrzeb społecznych.