Problemy samowiedzy (wybieralny)

Celem zajęć jest wielokierunkowa i interdyscyplinarna analiza procesów poznawczych, które mają odniesienie do kategorii samowiedzy, czyli „poznania samego siebie”. Omawiane będą między innymi zagadnienia: samooceny, samoświadomości przedpoznawczej, pamięci autobiograficznej, znaczenia zaimka „ja”, tożsamości osobowej i samoobserwacji. Następnie zostaną przedstawione podejmowane w ramach neuronauk próby naturalistycznej redukcji a nawet eliminacji kategorii samowiedzy. W perspektywie filozoficznej pokazane zostaną powiązania samowiedzy z problemami normatywności, obiektywności i racjonalności.

Celem zajęć jest wielokierunkowa i interdyscyplinarna analiza procesów poznawczych, które mają odniesienie do kategorii samowiedzy, czyli „poznania samego siebie”. Omawiane będą między innymi zagadnienia: samooceny, samoświadomości przed-poznawczej, pamięci autobiograficznej, znaczenia zaimka „ja”, tożsamości osobowej i samoobserwacji, heurystyk i błędów poznawczych, nieświadomości. W perspektywie filozoficznej pokazane zostaną powiązania samowiedzy z problemami normatywności, obiektywności i racjonalności. Omówione zostaną kategorie "Kultury Siebie" (Foucault) czy samowiedzy i samoświadomości społecznej oraz różnie sposoby rozumienia koncepcji samopoznania w dziejach. Wyeksponowane będzie szczególne znaczenie dla wyjaśnienia problemu samowiedzy badań prowadzonych w ramach współczesnej fenomenologii (Zahavi, Gallagher). Spośród zagadnień interdyscyplinarnych dyskutowane oraz poddane pewnym eksperymentom: samozakłamanie, słaba wola, działania nieudane, test fałszywego przekonania oraz znajomość własnych uczuć.

1. Bielik-Robson, A., Na drugim brzegu nihilizmu, IFiS PAN, Warszawa 1997.

2. Dennett C.D., Słodkie sny. Filozoficzne przeszkody na drodze do nauki o świadomości, Prószyński i S-ka, Warszawa 2007.

3. Foucault M., Hermeneutyka podmiotu, PWN, warszawa 2012.

4. Gallagher S., Zahavi D., Fenomenologiczny umysł, PWN, Warszawa 2015.

5. Hegel, G.W.F., Fenomenologia ducha, Aletheia, Warszawa 2002.

6. Jopling D., Self-Knowledge and the Self, Routledge 2000.

7. Kahneman D., Pułapki myślenia : o myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, Poznań 2012.

8. Kozielecki J., Psychologiczna teoria samowiedzy, PWN, Ewarszawa 1986.

9. Neckar J., Niedźwieńska A., Poznaj samego siebie, czyli o źródłach samowiedzy, akademica SWPS, Warszawa 2009.

10. Pacholik-Żuromska A., Poznając siebie, czyli konceptualne podstawy samowiedzy, WN UMK, Toruń 2011.

11. Piłat R., Aporie samowiedzy, IfiS PAN, Warszawa 2013.

12. Piłat R., Powinność i samowiedza, UKSW, Warszawa 2013.

13. Rauszer M., Bękarty Pańszczyzny, RM, Warszawa 2020.

Wiedza (opis, metoda weryfikacji, EK):

1. Student charakteryzuje kategorię samowiedzy jako interdyscyplinarnego pojęcia charakteryzującego poznanie, kolokwium pisemne, K_W02, K_W05.

2. Opisuje samoświadomość, pamięć autobiograficzną oraz tożsamość osobową w kategoriach procesów psychologicznych, wymienia i charakteryzuje podstawowe teorie psychologiczne ujmujące systemy poznawcze w odniesieniu do kategorii samowiedzy .kolokwium pisemne, K_W02, K_W06.

3. Opisuje problematykę samowiedzy w kategoriach reprezentacji i procesów neuronalnych w centralnym układzie nerwowym; wymienia i charakteryzuje

podstawowe teorie neuronaukowe redukujące lub eliminujące kategorię samowiedzy, kolokwium pisemne, K_W06

4. Zna zależności pomiędzy różnymi ujęciami (filozoficznym, psychologicznym, neuronalnym)kategorii samowiedzy w ramach kognitywistyki, kolokwium pisemne,K_W09, K_W10

Umiejętności (opis, metoda weryfikacji, EK):

1. Student potrafi analizować teksty dotyczące kategorii samowiedzy K_U03

2. Student ujmuje procesy poznawcze powiązane z kategorią samowiedzy jako problemy interdyscyplinarne; potrafi stosować terminologię różnych dyscyplin w tym zakresie, dyskusja, K_U12, K_U08,

3. Podejmuje dyskusję w zakresie powiązań procesów poznawczych samowiedzy z problemami normatywności, obiektywności i racjonalności, dyskusja, K_U09,

4. Potrafi przedstawić argumenty za lub przeciw określonej koncepcji samowiedzy. W argumentacji sięga do wyników różnych dyscyplin zaangażowanych w dyskusję nad samowiedzą, dyskusja K_U09, K_U10

Kompetencje społeczne (opis, metoda weryfikacji, EK):

1. Student Jest świadomy zróżnicowanej wartości dostępnych powszechnie przekonań dotyczących kategorii samowiedzy. wypowiedź ustna, dyskusja, K_K04, K_K05

2. Student w dyskusjach i eksperymentach dotyczących: samozakłamania, słabej woli, działań nieudanych, testu fałszywego przekonania oraz znajomości własnych uczuć wyrabia w sobie postawę konstruktywnego krytycyzmu wypowiedź ustna, dyskusja, K_K01.

3. Ma świadomość wpływu wdrażania technologicznych rozwiązań wspomagających czynności poznawcze i aktywności komunikacyjne na zagadnienie samowiedzy, tożsamości etc., K_K02