Podstawy geomorfologii

Podstawowa wiedza z zakresu geografii fizycznej i geologii.

Student musi mieć założone konto na platformie Wirtualny Kampus UMCS oraz posiadać urządzenia, które umożliwią aktywne uczestnictwo w zajęciach zdalnych w czasie synchronicznym.

Godziny kontaktowe (z udziałem nauczyciela akademickiego)

Konwersatorium 30

Konsultacje 15

Łączna liczba godzin z udziałem nauczyciela akademickiego 45

Liczba punktów ECTS z udziałem nauczyciela akademickiego 1

Godziny niekontaktowe (praca własna studenta)

Przygotowanie się do konwersatorium 15

Przygotowanie się do zaliczenia 20

Łączna liczba godzin niekontaktowych 35

Liczba punktów ECTS za godziny niekontaktowe 1

Sumaryczna liczba punktów ECTS 2

WIEDZA:

W1 - Test, ocena aktywności podczas zajęć

W2 - Test, praca zaliczeniowa, ocena aktywności podczas zajęć

W3 - Test, praca zaliczeniowa, ocena aktywności podczas zajęć

W4 - Test, ocena aktywności podczas zajęć

W5 - Test, ocena aktywności podczas zajęć

W6 - Test, praca zaliczeniowa

UMIEJĘTNOŚCI:

U1 - Test, praca zaliczeniowa

U2 - Praca zaliczeniowa, ocena aktywności podczas zajęć

U3 - Praca zaliczeniowa

U4 - Test, ocena aktywności podczas zajęć

U5 - Praca zaliczeniowa, ocena aktywności podczas zajęć

U6 - Praca zaliczeniowa, ocena aktywności podczas zajęć

U7 - Test, ocena aktywności podczas zajęć

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

K1 - Ocena aktywności podczas zajęć

K2 - Ocena aktywności podczas zajęć

K3 - Ocena aktywności podczas zajęć

K4 - Ocena aktywności podczas zajęć

Przedmiot realizowany jest na II roku studiów I stopnia. Należy do grupy przedmiotów dedykowanych wszystkim studentom archeologii.

Jego celem jest zapoznanie odbiorców z całokształtem zjawisk i procesów, które formują i przekształcają rzeźbę powierzchni Ziemi. W ramach zajęć student zapoznaje się z różnorodnością form rzeźby występujących na Ziemi, głównymi czynnikami je kształtującymi oraz mechanizmami ich działania. Uczy się analizowania związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy poszczególnymi składowymi procesów kształtujących rzeźbę powierzchnię Ziemi, rozumienia ich dynamiki i zróżnicowania przestrzennego. Zdobywa wiedzę, która pozwala mu opisywać rzeźbę powierzchni Ziemi w poszczególnych strefach morfoklimatycznych, rozumieć jej genezę i związki z innymi elementami przyrody oraz działalnością człowieka.

Na zajęciach studenci realizują zadania praktyczne, podczas których nabywają umiejętności w rozpoznawania form rzeźby terenu oraz analizy związków między nim a pozostałymi elementami środowiska przyrodniczego. Uczą się graficznych metod prezentacji treści geomorfologicznych, określenia cech metrycznych wybranych form, m. in. w oparciu o mapy topograficzne i geologiczne.

Literatura podstawowa:

Galon R. (red.). 1972 Geomorfologia Polski. T.2. PWN, Warszawa.

Klimaszewski M. (red.). 1972. Geomorfologia Polski. T.1. PWN, Warszawa.

Klimaszewski M. 1981. Geomorfologia. PWN, Warszawa.

Klimaszewski M. 1993. Geomorfologia. PWN, Warszawa.

Migoń P. 2006. Geomorfologia. PWN, Warszawa.

Starkel L. (red.). 1990. Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.

Literatura uzupełniająca:

Maruszczak H. 1996. Hydrogeologiczne warunki rozwoju martwic wapiennych w NW części Wyżyny Lubelskiej. Annales UMCS, s. B, 51, 197-217.

Pożaryski W., Maruszczak H., Lindner L. 1994. Chronostratygrafia osadów plejstoceńskich i rozwój doliny Wisły Środko¬wej ze szczególnym uwzględnieniem przełomu przez wyżyny południowopolskie. Pr. Państw. Inst. Geol., 147: 1- 58.

Reder J. 2004. Małopolski Przełom Wisły – geneza i ewolucja. [w:] Dobrowolski R., Terpiłowski S. (red.) Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski. UMCS, Lublin, 9-22.

Reder J., Warowna J. 2004. Zmiany hydrograficzne i geomorfologiczne w Małopolskim Przełomie Wisły w średniowieczu i czasach nowożytnych. [w:] Dobrowolski R., Terpiłowski S. (red.) Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski. UMCS, Lublin, 23-28.

Reder J. 2007. Środowiskowe uwarunkowania rozwoju osadnictwa i gospodarki społeczności pradziejowych południowo-wschodniej Lubelszczyzny. [w:] Banasiewicz-Szykuła E. (red.) Pradzieje południowo-wschodniej Lubelszczyzny. Seria Skarby z Przeszłości. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, 5-21.

Reder J., Superson J., Król T. 2010. Etapy rozwoju osadnictwa zachodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego i ich zapis w osadach dna doliny Bystrej. Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis 93, Studia Geographica I, Kraków, 126-136.

Reder J. 2018. Przyrodnicze uwarunkowania lokalizacji wielokulturowego stanowiska pradziejowego w Puławach-Włostowicach. [w:] Niezabitowska-Wiśniewska B. (red.) Puławy-Włostowice. Wielokulturowe stanowisko z zachodniej Lubelszczyzny. Instytut Archeologii UMCS, Lublin, 126-141.

Reder J., Demczuk P. 2019. Krajobrazy średniowiecznej Lubelszczyzny. [w:] Banasiewicz-Szykuła E. (red.) Grody Lubelszczyzny od XI do XIV wieku. Seria Skarby z Przeszłości. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, 5-34.

Superson J., Klimowicz Z., Reder J., Rodzik J., Zgłobicki W. 2011. Phases of gully erosion recorded in alluwial fans (Lublin Upland, E Poland). Landform Analysis 17, 201-204.

Superson J., Reder J. 2012. Etapy rozwoju stożków napływowych. [w:] Superson J. (red.) Morfogeneza stożków napływowych w dolinie Bystrej (Płaskowyż Nałęczowski, Wyżyna Lubelska). Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Lublin, 107-119.

Superson J, Rodzik J., Reder J. 2014. Natural and human influence on loess gully catchment evolution: A case study from Lublin Upland, E Poland. Geomorphology, Special Issue: Stream Catchment Dynamics, 28-40.

Superson J., Rodzik J., Reder J., Zgłobicki W., Klimowicz Z., Franczak Ł. 2015. Phases of alluvial fan development in a loess area, Lublin Upland, E Poland. Quaternary International 399, 31-45.

WIEDZA:

W1. Zna zakres i przedmiot badań geomorfologii, jej podstawowy aparat pojęciowy oraz metody badawcze (K_W01, K_W07)

W2. Zna ogólne rysy ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanów i rozumie procesy ich kształtowania (K_W02)

W3. Zna czynniki i procesy rzeźbotwórcze, ich zróżnicowanie przestrzenne, mechanizmy ich działania oraz efekty (K_W02, K_W03)

W4. Rozumie praktyczną rolę geomorfologii i wskazuje na jej zastosowania (K_W04)

W5. Rozumie związki i zależności zachodzące pomiędzy procesami rzeźbotwórczymi a innymi elementami środowiska przyrodniczego oraz działalnością człowieka (K_W05)

W6. Zna zasady korzystania z dóbr materialnych i intelektualnych (K_W09)

UMIEJĘTNOŚCI:

U1. Potrafi wyszukiwać i pozyskiwać informacje w zakresie geomorfologicznej literatury naukowej oraz z baz danych i dokonywać ich selekcji (K_U01, K_U02)

U2. Opisuje różnorodne formy terenu występujące na Ziemi, klasyfikuje je według różnych kryteriów, wyjaśnia ich genezę (K_U02)

U3. Analizuje mapy ogólnogeograficzne i geomorfologiczne, interpretuje ich treści i opisuje poszczególne elementy rzeźby terenu (K_U02)

U4. Analizuje przebieg oraz wyjaśnia przyczyny i konsekwencje określonych procesów geomorfologicznych na tle innych zjawisk przyrodniczych i antropogenicznych (K_U03)

U5. Opracowuje proste zagadnienia z zakresu geomorfologii i prezentuje wyniki swojej pracy na forum grupy z zastosowaniem odpowiedniej terminologii oraz metod prezentacji treści, bierze udział w dyskusji związanej z tematyką geomorfologiczną (K_U07)

U6. Organizuje proces realizacji określonych zadań w formie indywidualnej i grupowej (K_U09)

U7. Potrafi podnosić swoje kompetencje poprzez umiejętność samodzielnego zgłębiania wiedzy w dziedzinie geomorfologii (K_U10)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

K1. Rozumie znaczenie wiedzy geomorfologicznej dla poznania świata, jest krytyczny wobec własnej wiedzy i korzystając z wyników badań naukowych dąży do jej pogłębiania (K_K01)

K2. Potrafi aktualizować swoją wiedzę w zakresie geomorfologii, w celu doskonalenia swojego warsztatu przyrodnika, uświadamiając sobie jaką rolę pełni ona w wyjaśnianiu procesów przyrodniczych (K_K02)

K3. Jest świadomy znaczenia zjawisk i procesów geomorfologicznych w kształtowaniu krajobrazów, jest gotów do podejmowania działań na rzecz ochrony form rzeźby terenu i krajobrazu (K_K03)

K4. Rozumie jaka odpowiedzialność wiąże się z działalnością mającą na celu do dostosowania rzeźby do potrzeb człowieka i przestrzega zasad racjonalnego nią gospodarowania (K_K04)