Bezpieczeństwo ekonomiczne [POL-BN.LS.be] Semestr zimowy 2023/2024
Ćwiczenia, grupa nr 1

- Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D.B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997.

- Współczesne bezpieczeństwo ekonomiczne. Wymiar międzynarodowy, red. M. Gębska, M. Kubiak, Warszawa 2016.

- K. M. Księżopolski, Ekonomiczne zagrożenia bezpieczeństwa państw: metody i środki przeciwdziałania, Warszawa 2004.

- Bezpieczeństwo ekonomiczne państw, red. T. Guz, A. Kłosiński, P. Marzec, Lublin-Tomaszów Lubelski 2006.

- M. Proczek, Międzyrządowe organizacje międzynarodowe. Finansowanie działalności – przykład ONZ i MFW, Warszawa 2013.

- M. Adamczyk, Współczesny kryzys finansowy – przyczyny i konsekwencje dla gospodarki światowej, "Wyzwania gospodarki globalnej - Prace i Materiały Instytutu Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Gdańskiego" 2012, nr 31, s. 14-27.

- M. Bigiel, H. Czakowska, A. Grzelak, Kryzys gospodarczy - źródła i propozycje przeciwdziałania, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2012.

- P. Jóźwiakowski, Kryzys finansowy - przebieg i skutki dla gospodarki, "Zeszyty Naukowe PTE ZG", nr 2, s. 7-15.

- M. Jaroszyńska, D. Dymkowski, Teoria wojny ekonomicznej, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego” 2015, vol. 7(1), ss. 185–196.

- M. Mazurkiewicz, Bezpieczeństwo ekonomiczne. Wybrane aspekty, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2021, ss. 133-159.

- M. Bukowski, Piotr Lewandowski, Czy należy się bać podniesienia wieku emerytalnego?, „IBS Policy Paper” 2011, nr 1.

- M. Godlewska, Wejście Polski do strefy euro w świetle procesu dostosowywania krajowych struktur prawnych i instytucjonalnych, „Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula” 2018, nr 62 (5), s. 50-60.

- M. Ignarska, Odnawialne źródła energii w Polsce, „Poliarchia” 2013, nr 1.

1. Wprowadzenie do problematyki bezpieczeństwa ekonomicznego:

• Definiowanie bezpieczeństwa

• Definiowanie bezpieczeństwa ekonomicznego

• Proces ekonomizacji bezpieczeństwa

• Mierniki bezpieczeństwa ekonomicznego

• Typologia zagrożeń bezpieczeństwa ekonomicznego

• Wpływ globalizacji na bezpieczeństwo ekonomiczne

2. Działalność organizacji międzynarodowych i instytucji krajowych na rzecz bezpieczeństwa ekonomicznego:

• Specyfika i istota działalności organizacji międzynarodowych na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego i stabilności finansowej

• Działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego (P)

• Działalność Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (P )

• Działalność Światowej Organizacji Handlu (P)

• Działalność Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (P)

• Działalność Europejskiego Banku Centralnego (European Central Bank - ECB) (P)

• Działalność G-20 (P)

• Minister właściwy ds. finansów

• Narodowy Bank Polski

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny

• Komisja Nadzoru Finansowego

• Najwyższa Izba Kontroli

3. Ekonomiczne aspekty Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej:

• Strategia z 2020 r. (P)

• Strategia z 2014 r. (P)

• Strategia z 2007 r. (P)

• Strategia z 2003 r. (P)

4. Funkcjonowanie współczesnych rynków finansowych i występujące na nich kryzysy:

• Definiowanie i istota rynku finansowego

• Definiowanie i istota kryzysu finansowego

• Funkcjonowanie rynków finansowych

• Kryzysy finansowe w ujęciu historycznym

• Uwarunkowania kryzysów finansowych

• Fazy kryzysów finansowych

• Działania państw i instytucji międzynarodowych

• Wielki kryzys (1929–1933) (P)

• Kryzys naftowy (1973) (P)

• Kryzys finansowy (2007–2009) (P)

• Kryzys gospodarczy w Unii Europejskiej w 2008 r. (P)

5. Mechanizmy agresji ekonomicznej. Metody i techniki wojny gospodarczej:

• Definiowanie pojęć agresja ekonomiczna i wojna ekonomiczna

• Narzędzia stosowane podczas wojny ekonomicznej

• Sankcje gospodarcze

• „Chicken Tax” (P)

• Transatlantycka wojna stalowa (P)

• Embargo nałożone na Kubę przez USA (P)

• Embargo nałożone przez USA na PRL po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku (P)

6. Bezpieczeństwo surowcowe i energetyczne:

• Definiowanie i istota wymiaru surowcowego i energetycznego bezpieczeństwa ekonomicznego

• Geopolityka surowców energetycznych

• Specyfika i przykłady zagrożeń surowcowo-energetycznych dla bezpieczeństwa ekonomicznego państw

• Formy przeciwdziałania zagrożeniom surowcowo-energetycznych

• Bezpieczeństwo energetyczne Polski

• Paliwa kopalniane w Polsce (P)

• Budowa elektrowni jądrowych w Polsce (P)

• Farmy wiatrowe w Polsce (P)

7. Bezpieczeństwo żywnościowe i dostępu do czystej wody:

• Definiowanie bezpieczeństwa żywnościowego i bezpieczeństwa dostępu do czystej wody

• Zagrożenia państwowe żywnościowego wymiaru bezpieczeństwa

• Zagrożenia państwowe powodujące brak dostępu do czystej wody

• Działalność państw na rzecz zapewnienia wymiaru żywnościowego bezpieczeństwa ekonomicznego

• Działalność państw na rzecz zapewnienia dostępu do czystej wody

• Obszary głodu we współczesnym świecie (P)

• Współczesne konflikty o dostęp do czystej wody i ich konsekwencje (P)

• Żywność genetycznie zmodyfikowana (GMO) i jej wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe (P)

8. Zmiany klimatu jako zagrożenie dla bezpieczeństwa ekonomicznego:

• Następstwa zmian klimatu a bezpieczeństwo ekonomiczne w wymiarze globalnym

• Następstwa zmian klimatu a bezpieczeństwo ekonomiczne na przykładzie Polski

• Prognozy zmian wywoływane przez zmiany klimatyczne

• Zmiany klimatu i ich wpływ na gospodarkę (P)

9. Zorganizowana przestępczość jako zagrożenie dla bezpieczeństwa ekonomicznego:

• Działalność zorganizowanych grup przestępczych

• Pranie brudnych pieniędzy

• Skutki prania brudnych pieniędzy

• Przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy

• Wywiad gospodarczy i szpiegostwo przemysłowe

• Raje podatkowe (P)

• Panama Papers (P)

• Afera Watergate (P)

• Afera „Dubai Uncovered” (P)

• Kryptowaluty i ich wpływ na bezpieczeństwo ekonomiczne (P)

• Przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy w Polsce (P)

10. Migracje jako zagrożenie dla bezpieczeństwa ekonomicznego:

• Bezpieczeństwo ekonomiczne państw Północy i Południa w odniesieniu do migracji

• Pozytywny i negatywny wpływ migracji na bezpieczeństwo ekonomiczne

• Nielegalna migracja zarobkowa do państw Europy Zachodniej

• Migracje zarobkowe Polaków do Wielkiej Brytanii (P)

• Migracje zarobkowe Polaków do Niemiec (P)

• Kryzys migracyjny w Unii Europejskiej w 2015 (P)

• Uchodźcy z Ukrainy i ich wpływ na gospodarkę w Polsce (P)

11. Globalne dobra publiczne („commons”) i ich wpływ na zagrożenia bezpieczeństwa:

• Definiowanie dóbr wspólnych

• Cechy charakteryzujące dobra wspólne („commons”)

• Globalne dobra publiczne i ich przykłady

• Garett Hardin i tragedia wspólnego pastwiska

• Elinor Ostrom i krytyka tragedii wspólnego pastwiska

- prezentacje multimedialne

- praca w grupach

- dyskusja

- ocena aktywności i przygotowania do zajęć

- przygotowanie i zaprezentowanie w trakcie zajęć prezentacji na wybrany temat

- analiza wybranego tekstu o problematyce bezpieczeństwa ekonomicznego