Wiedza o współczesnym języku polskim

Uzyskanie statusu studenta II roku filologii polskiej UMCS (lub równoważna decyzja Władz Wydziału).

1. Godziny realizowane z udziałem Wykładowcy:

- 15 h - wykład przewidziany w planie studiów;

- 30 h - konwersatorium przewidziane w planie studiów;

-1 h - konsultacje indywidualne.

2. Praca indywidualna Studenta:

- 15 h - studiowanie literatury przedmiotu;

- 15 h - przygotowanie notatek, samodzielne opracowanie wyznaczonych zagadnień zaliczeniowych/ egzaminacyjnych podanych przez Wykładowcę;

- 10 h - przygotowanie do zaliczenia zajęć konwersatoryjnych;

- 10 h - przygotowanie semestralnej pracy zaliczeniowej;

- 24 h - poszerzanie/ utrwalanie wiedzy, rozwijanie/ utrwalanie umiejętności wymaganych w części teoretycznej egzaminu (według zagadnień przekazanych przez Wykładowcę) oraz w praktycznej części egzaminu (semantyczno-leksykalna analiza tekstu, gry językowe).

- Ocena końcowej pisemnej pracy zaliczeniowej studenta. (K_W01, K_W02, K_W05; K_U01, K_U02, K_U05.)

- Weryfikacja związana z warunkami uzyskania zaliczenia z zajęć konwersatoryjnych (K_W01, K_W02, K_W05)

- Ocena aktywności studenta na zajęciach ((K_W01, K_W02, K_W05; K_U01, K_U02, K_U05; K_K01, K_K02).

- Ocena wiedzy, umiejętności i kompetencji studenta w czasie części praktycznej (K_U01, K_U02, K_U05)i teoretycznej (K_W01, K_W02, K_W05) egzaminu ustnego po semestrze zimowym II roku studiów.

Celem przedmiotu jest realizacja zagadnień, dotyczących semantyczno-leksykalnego opisu języka. Na pierwszych spotkaniach wyjaśniane są: istota semantyki i rola danych źródłowych - zwłaszcza leksykograficznych i tekstowych - w opisie semantycznym, a także podstawowe terminy z zakresu leksykologii i leksykografii. Ze względów teoretycznych i praktycznych (prace zaliczeniowe) prezentowane są i omawiane typy oraz konkretne przykłady źródeł leksykograficznych. Przedmiotem refleksji jest też wielowymiarowość warstwy leksykalnej języka, w tym m.in. terminologia, słownictwo środowiskowe czy neologizmy artystyczne (i in.). Na kolejnych spotkaniach Studenci zapoznają się z kluczowymi teoriami semantycznymi, analizując wspólnie z Wykładowcą rozwój refleksji nad językiem w ujęciu filozoficznym, psychologicznym - a przede wszystkim - lingwistycznym. Kolejne zajęia są poświęcone fundamentalnym kategoriom i mechanizmom opisu języka, takim jak: definicja i definiowanie w lingwistyce, kategoryzacja językowa, wartościowanie (aksjologia lingwistyczna). Prezentowane są one w różnych ujęciach (np. definicja klasyczna, definicja/ kognitywna; kategoria klasyczna/ kategoryzacja w odniesieniu do prototypu, formalne i funkcjonalne teorie lingwistyczne). Studenci zapoznają się z bogactwem teorii semantycznych, proponowanych w róznych paradygmatyach naukowych (strukturalnym, kognitywnym), a celem tego jest nie tylko zdobycie wiedzy, ale też zrozumienie złożoności badanych zjawisk i wypracowanie szacunku wobec wysiłków wielu pokoleń badacz, pochylających się nad problemem znaczenia słowa. W trakcie zajęć rozwijane są umiejętności analizy i interpretacji tekstu - w tym - tekstu kreatywnego; praktyczne zadania wymagają umiejętności i kompetencji związanych z rozumieniem mechanizmów gier językowych oraz ich lingwistycznych podstaw. Punktem dojścia jest zaprezentowanie studentom współczesnych teorii językoznawczych, zwłaszcza tego ujęcia języka, które proponuje kognitywizm i lingwistyka kulturowa. Prezentowane są polskie i zagraniczne badania reprezentujące te nurty, np. zagadnienia związane z relatywizmem językowo-kulturowym, teorią językowego obrazu świata, teorią ram pojęciowych czy narracyjnym opisem znaczenia językowego.

1. Wybrane polskie dzieła leksykograficzne.

2. W funkcji podręczników do przedmiotu:

- Tokarski R., Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, 2014 (rozdziały wskazane przez Wykładowcę).

- Współczesny język polski. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t.II. pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 2001 (artykuły wskazane przez Wykadowcę).

- Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2021 (rozdziały i fragmenty wskazane przez Wykładowcę).

Literatura naukowa:

1. Apresjan J., Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, 1980 (fragmenty wskazane przez Wykładowcę).

2. Filar D., Narracyjne aspekty językowego obrazu świata, Lublin 2013 (fragmenty dotyczące schematów poznawczych w języku oraz semantyki narracyjnej).

3.Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, 1996 (artykuły wskazane przez Wykładowcę).

4. Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin 1999 (zrtykuły wskazane przez Wykładowcę).

5. O definicjach i definiowaniu, pod. red. J. Bartmińskiego i R. Tokarskiego, Lublin 1993 (artykuły wskazane przez Wykładowcę).

6. Puzynina J., Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, 2013 (fragmenty wskazane przez Wykładowcę)

1. Wiedza:

Student w zaawansowanym stopniu:

K_W01, zna i rozumie główne zagadnienia i kierunki rozwoju współczesnej semantyki;

K_W02, potrafi posługiwać się terminologią językoznawczą, zwłaszcza semantyczno-leksykalną;

K_W05, zna zasady analizy semantyczno-leksykalnej oraz interpretacji tekstu, rozumie mechanizmy gier językowych, zna metody ich opisu.

2. Umiejętności:

Student umie:

K_U01, operować w zaawansowanym stopniu terminami oraz metodologią lingwistyczną, zwłaszcza semantyczno-leksykalną;

K_U02, wykorzystać wiedzę z zakresu językoznawstwa, wybierać właściwe metody i oceniać ich przydatność w semantyczno-leksykalnym opisie języka;

K_U05, wykonać poprawną semantyczno-leksykalną analizę tekstu, wyjaśnić mechanizmy gier językowych i kreatywnych działań językowych.

3. Kompetencje:

Student jest gotów do:

K_K01, dalszego rozwijania kompetencji językowych, pogłębiania wiedzy na temat znaczenia słowa i tekstu;

K_K02, analizowania i zajmowania odpowiedzialnego stanowiska w kwestiach etyki słowa, wyrażania szacunku wobec odmiennych interpretacji świata wynikających z głębokich uwarunkowań językowo-kulturowych.